Aralık 2025
Özgüven, çocuğun “Ben değerliyim, yapabilirim ve hata yapsam da sevilmeye devam ederim.” duygusunu içselleştirmesidir. 0–6 yaş arası dönem ise çocuğun kendilik algısının şekillendiği kritik bir dönemdir. Bu sebeple bu yıllarda yaşanan deneyimler ve verilen geri bildirimler, çocuğun kendilik algısını, sosyal ilişkilerini, problem çözme becerilerini ve duygusal dayanıklılığını doğrudan etkiler.
0–6 Yaşta Özgüven Nasıl Gelişir?
Çocuklar çevrelerinden gelen tepkilere bakarak kendileri hakkında bir “ayna” oluşturur. Bu ayna ile düşünmeye ve çevreyi keşfetmeye devam ederler. 6 yaşına kadar her çocuk bağlanma, güvende hissetme, özerklik ve onaylanma gibi temel ihtiyaçları ile ilgili gelişim göstermektedir. Her yaşta ihtiyaç farklı gibi görünse de ortak nokta şudur: Çocuğun çabasının görülmesidir.
Özgüveni Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
1. “Sen yaparsın” Demek Yerine Alan Açmak
Çocuğun kendi kendine denemesine fırsat vermek özgüvenin temelidir.
• Kıyafet seçmesine izin vermek
• Matarasını kendi doldurması
• Oyuncaklarını toplaması
Yapamadığında “Beraber deneyelim mi?” şeklindeki eşlik eden dil, yapmasını beklerken göstereceğiniz sabır çocuğu güçlendirir.
2. Sonuç değil çabaya övgü
Çabaya odaklanan geri bildirimler kalıcı özgüven yaratır.
• “Harikasın!” yerine → “Bu kuleyi yapmak için ne kadar uğraştın, fark ettim.”
• “Bravo resmin çok güzel!” yerine → “Renkleri seçerken çok düşünmüşsün.”
3. Hataları Fırsat Olarak Görmek
Hata yapan çocuk suçlanmazsa denemeye devam eder, merak duygusu hakimiyetini korur.
• “Döküldü ama sorun değil, birlikte temizleyebiliriz.”
Bu yaklaşım, çocuğu ileride zorluklardan kaçmak yerine çözüm üretmesine zemin hazırlar.
4. Duyguların İfade Edilebilmesine İzin Vermek
Özgüveni güçlü çocuk, duygularını bastırmaz; ifade eder.
Ailenin rolü, duyguyu onaylamak ve yönlendirmektir.
• “Kızgınsın, fark ettim.”
• “Şu an üzgünsün, görebiliyorum.”
• “Hazır olduğunda konuşabiliriz.”
Duygusu kabul edilen çocuk kendini değerli hisseder.
5. Bağımsızlık ve Sınır Dengesi
Özgürlük verirken çocuğun yaşına uygun sınırlar koymak, kendini güvende hissetmesini sağlar.
• Sınır: “Yemek masasında koşamayız.”
• Özgürlük: “Ama istersen hangi tabakta yemek istediğini seçebilirsin.”
6. Rol Model Etkisi
Çocuklar özgüveni, yetişkinlerin kendilerine ve çevreye yaklaşımını gözlemleyerek öğrenir.
• Kendine şefkati olan ebeveyn → öz-şefkati olan çocuk.
• Problemi sakince çözen ebeveyn → duygularını regüle edebilen çocuk.
Çocuğun sıklıkla akranlarıyla kıyaslanması, çocuk bir şeyi yaparken ona gerekli zamanın verilmemesi yetersizlik düşüncelerini artırır. Bu sebeple özgüven oluşturmak küçük anlarda doğru adımlarla mümkündür, özgüven çocukluk döneminde kurulan ilişkilerin doğal bir çıktısıdır. Hem çocuklar hem de yetişkinler, sevildiklerini ve onaylandıklarını hissettikçe kendileri olma cesaretini gösterebilirler.
Saygılarımızla.
PDR Koordinatörlüğü
TR 
